Vadeli borçlanmaya konu olan senetler en yakın kırtasiyelerden temin edilebilen kağıt parçaları olsa da üzerinde yazılı meblağlar nedeniyle yüksek tutarlara neden olabiliyor. Bundan 15 yıl kadar öncesi kredi kartlarının yaygın olmadığı dönemlerde vadeli borçlanmanın en yaygın yolu olan senetle alışveriş günümüzde bu durumu her ne kadar kartlara bırakmış olsa da; hala devam eden bir borçlanma türü. Temin edilmesinde güçlük bulunmasa da bazı kesimlerce nasıl doldurulacağı yönündeki emarelerde bulunması kişileri senet doldurulmasında dikkat edilmesi gereken hususlara yönlendiriyor. Zira borçlanmada bazı senetler geçersiz olurken alacaklı alacağından olurken borçlu da borcunu ödemekten imtina edebiliyor. Gelin isterseniz senet nasıl doldurulur? Doldurulan senedin geçerli olma durumları, Yanlış doldurulan senette doğru kabul edilen hususlar neler hep beraber inceleyelim.
Senette Bulunan Doldurulması Gereken Hususlar
- Senedin Ödenme Tarihi : Senette öncelikli olarak senedin vadesinin bulunduğu yani son ödemesi gereken tarih bulunmaktadır. Senedin doldurulmasında tarih önemli olsa da; burada boş kalması halinde de senet geçerlilik kazanır ve senedin ibraz edildiği tarih senedin ödenmesi gereken vadesi son günü olarak kabul edilmektedir. Burada taksitli ödemelerde tek senet doldurulabilir. Fakat bu doldurma işlemi toplam ödemeyi gösterirken yine altında ödeme tarihleri açıkça belirtilir. Burada özellikle kapıdan satışlarda yapılan bu işlemde ödeme tarihleri puntolarının da açıkca belirtilir ve görülebilir şekilde büyük olarak işlenmesi esasdır. Ödeme tarihi hem rakam hem yazı ile yazılmaktadır. Burada her ne kadar karışıklık olmaması için bu önlem alınıyor olsa da senedin son ödeme tarihi yazı ile yazılan kısımda geçerli olur.
- Senedin Tutarı: Senet borçlanma için tutulan resmi bir tutanak olarak tanımlansa da burada borcun tutarı senette açıkca belirtilir. Ayrıca senetle borçlanılan tutar hem yazı ile hem rakam ile yazılmaktadır. Bazı durumlarda senetler doldurulurken yazı ve rakam ile yazılan tutarlar birbiri ile tutmayabilir. Burada senette sonradan yapılan yazılar ve uygulamalar neticesinde rakamlar yükseltilebilir. Fakat yasal olarak senedin geçerli sayılabilmesi ve burada tahsil edilecek tutarın net olarak belirlenmesinde hem yazı hem rakam ile yazılan tutarlar birbiri ile uyuşmaması halinde yazı ile yazılan kısım doğru olarak kabul edilir. Bunun nedeni rakam ile yazılan sonradan eklenen rakamlar ile değiştirilebilirken yazı ile yazıların değiştirilememesidir. Bunun için yasal zeminde ve hukuksal açıdan yazı ile yazılan tutarlar borçlanılan tutar olarak kabul edilmektedir.
- Hamil: Senedin alacaklısı olarak kayıtlara geçen hamil alacaklı olan kişinin adı ve soyadının yazılmasıdır. Yani vadesi geldiğinde borcu ifa etmekle yükümlü olan kişinin parayı vereceği kişi olarak kayıtlara geçer.
- Naklen: Senetlerde borç nedeni yazılmak zorundadır. Bu zorunluluk ta naklen bölümünde kaleme alınmaktadır. Mevcut borca neden olan husus yada malın burada belirtilmesi gerekir. Burada belirtilen husus her ne kadar boş bırakılabiliyor olsa da, ileriki dönemde oluşacak hukuksal çatışmalarda yasal dayanak olarak kullanılabileceğinden mutlaka yazılması doğru olacaktır.
- Senedin Düzenlenme Yeri: Senedin sol alt bölümünde evrakın doldurulduğu yer ve tarih belirtilir. Burada senette adres yazılmaması halinde mevcut borçlunun adresi geçerli olacağından sonraki dönemde tutarsızlıkların önüne geçmek için doldurulmalıdır. Alacaklının ikametindeki ilde düzenlenmesine rağmen borçlunun ikametinin farklı bir ilde olması halinde hukuksal açıdan oluşacak davalarda borçlunun adresindeki mahkemeler yetkili kılınabilir. Bu durumda mağdur edilebilirsiniz. Bunun için adresinde doldurulması gerekir.
- İmza: Senedin olmazsa olmazı imzalardır. Çünkü imzanın olmadığı senet geçersiz olur ve hiç bir hak talep edemezsiniz. Burada orçlu buraya imza atmakla yükümlüdür. Bazı kesimlerce iki imza attırılıyor olsa da aslında tek imza atılması borçlanma açısından yeterlidir. Eski dönemlerde buraya damga pulu yapıştırılıyor ve imzanın biri pul üzerine iken diğeri senet üzerine atılıyordu. Bu zaman içerisinde kaldırıldı ve tek imza da senet ile borçlanmada yeterli hale getirildi.
Senet Ne Zaman Geçersiz Olur?
Yasal bir borç dayanağı olsa da senedin geçersiz olduğu sebepler bulunur. Bunun için tanziminde dikkat edilmesi gereken hususlar vardır. Öncelikli olarak senet kelimesinin geçmesi de önemlidir. Aksi takdirde geçersiz kalır.
Bununla birlikte borçlu ve alacaklı kişilerin adı soyadı, TC numaraları ve adreslerinin olması da önemli. Yine bunun yanında kefil olursa kefilinde bilgileri bulunmalıdır.
İmzasız senetler geçersiz kalır. Bunun için borçlu ve kefilin imzası mutlaka olmalıdır.
Ödenmesi gereken tutarın yazılı ve rakam olarak yazılması ve hangi döviz kuru üzerinden borçlanıldığının belirtilmesi gerekir.
Tüm bunların yanında senette karalama, yazı üstüne yazı yazma, çizme, yırtma ve yıpranma gibi hususlar olmamalı. Özellikle borçlanılan tutar üzerindeki değişiklikler ile farklı kalem ile yazılan yazılar ve rakamlar hukuksal açıdan olumsuz bir zemin hazırlayabilir.
Ödenen Borçlardan Dolayı Sorumluluk
Bazı durumlarda kişiler borcunu ödemesine rağmen alacaklı senetleri vermediğinden ileriki dönemde ödenmemiş olarak göstererek yeniden tahsil etme yoluna gidebiliyor. Bu duruma bedelsiz senedi kullanma denilmektedir. Bu tür kullanmalar suç teşkil etmektedir. Bu gibi işlemlerin yapılması suçtur ve yasal olarak cezai kaideleri bulunmaktadır.
Senede İtiraz
Mevcut olan senede ve borca itirazlarda söz konusu olabiliyor. Örneğin imza sizin olabilir fakat mevcut senete karşılık olarak yapılan sözleşme, iş akdi gerçekleşmemiş olabilir. Bu durumda itiraz söz konusu olabilecektir. Örneğin tamirat işleri için borçlanılmış olabilir. Bu durumda tamiratın yapılması gerekir. Bu tamiratın yapılmaması halinde alacaklı senede dayanarak sizden para tahsili yapmak için icraya verebiliyor. Bu durumlara itiraz edilmesi gerekir. İtirazın adresi ise tüketici mahkemeleridir.