Mortgage Emlak Krizi Nedir? Mortgage emlak krizi Amerika’da başlayıp tüm dünyaya yayılmış bir krizdir. 2008 yılında patlak veren bu kriz tüm dünya ekonomilerini adeta alt üst etmiştir.
Kriz Nasıl Ortaya Çıktı?
Bu kriz ortaya çıkmadan önce neredeyse 10 trilyon doları işlem hacmiyle dünyadaki en büyük mortgage piyasasına sahip olan Amerika birleşik devletleri dar gelirli ve kredi kullanıp riski yüksel olan tüm vatandaşlarına bankalar aracılığı ile mortgage kredisi vermeye başlamıştı. Geliri düşük insanlara verilen adına adına subprime denilen bu krediler önde gelen bankalar tarafından yüksek riskli olmasına aldırış edilmeden 2 trilyon dolar seviyesine ulaşana kadar verilmeye devam edildi. Bankalar tarafından alınan bu yüksek dereceli riskler ilerleyen zamanlarda dünya piyasalarına hayli yüksek mali problemler oluşturmaya başladı.
Bankaların tüm hızıyla vermeye devam ettiği bu yüksek riskli krediler emlak fiyatlarının tamamına karşılık kredi çekilmesine olanak sağlıyordu. Bu sebeple krediler orta ve alt sınıf vatandaşlardan büyük ilgi görüyordu. Tüm bunlar devam ederken Amerikan Merkez Bankası FED bir anda faiz arttırımına gitti ve işler içinden çıkılmaz bir hal aldı.
FED’in yapmış olduğu bu faiz arttırımından sonra bir anda gayrimenkul piyasasında durgunluk yaşanmaya başladı ve emlak fiyatları hızla düşmeye başladı. Doğal olarak emlak fiyatlarıyla birlikte düşmeye başlayan kira gelirleri de yüksek faizle kredi çeken orta ve alt gelirli vatandaşların kredi borçlarını ödemesini geciktirmeye başladı. Bu süreçte verdikleri kredileri geri almakta zorlanan bankalar için zorlu dönem başlamış oldu.
Nasıl Küresel Kriz Oldu?
Sadece basit bir kriz olarak başlayan bu durum, ABD’nin tüm önemli sektörlerini etkilemeye başlayınca küresel bir kriz meydana çıktı. Madencilik, inşaat ve finans piyasaları yavaşlayan ABD’de durgunlaşma baş gösterdi.
Bu nedenlerden dolayı piyasaya duyulan güvenin azalması ve yatırımcıların zarar etmeleri piyasanın kırgınlığını hızla arttırdı. Bu durumu takip eden süreçte birçok banka battı ya da mevcut durumunu koruyan diğer bankalar tarafından satın alındı.
2007 yılından 2012 yılına kadar yaşanan bu krizin etkileri çok daha uzun yıllar sürdü ve ülke ekonomilerinin toparlanması bir hayli zaman aldı. Bu krizin ABD ekonomisine etkisi trilyon dolarlarla ifade edilirken İngiltere küresel anlamda krizden en çok etkilenen bir diğer ülke oldu.